جوان آنلاین: بازارچه‌های مرزی نقش میانی در اقتصاد کشور و توسعه پایدار مناطق مرزی بر عهده دارند. بازارچه‌های مرزی با اهداف اولیه ارتقای سطح زندگی اقتصادی و اجتماعی مردم مرزنشین، اشتغال سالم، تأمین درآمد‌های مشروع و قانونی برای مرزنشینان و کاهش قاچاق کالا در نقطه صفر مرزی ایجاد شدند تا اهالی دو طرف مرز بتوانند با رعایت مقررات داد و ستد، کالا‌های مورد نباز را مبادله کنند. حالا و به گفته وزیر راه و شهرسازی قرار است در آذربایجان غربی منطقه ویژه مرزی مشترک ایران و ترکیه راه‌اندازی شود. اتفاقی که می‌تواند اقتصاد ساکنان این منطقه را شکوفا و تجار زیادی را به این نقطه بکشاند.
بازارچه‌های مرزی به عنوان پل تجارت کشور به دنبال اهدافی از جمله صرفه‌جویی در زمان حمل و نقل، افزایش صادرات و واردات از طریق صدور مازاد محصولات تولیدی منطقه‌ای در جهت توسعه روابط اقتصادی مناطق مرزی، جذب نقدینگی، کمک به مهار تورم و جذب سرمایه‌های خارجی هستند.
کسب تجربه و آموزش در حیطه داد و ستد بین‌الملل، جلوگیری از مهاجرت مرزنشینان، محرومیت‌زدایی، شکستن بازار سیاه کالاها، رشد مناسبات فرهنگی و بهبود روابط انسانی ساکنین دو سوی مرز از جمله اهداف راه اندازی بازارچه‌های مرزی است.
وزیر راه و شهرسازی که به آذربایجان غربی رفته بود با اشاره به اینکه این استان با برخورداری از شش مرز فعال و همجواری با سه کشور، ظرفیت بالقوه‌ای برای تبدیل‌شدن به یکی از مهمترین مراکز تبادلات تجاری منطقه دارد، گفت: «در این راستا، در حال مذاکره با طرف ترکیه‌ای هستیم تا با افزایش مناطق ویژه مرزی، روند تبادلات تجاری تسهیل شود.»
فرزانه صادق با اشاره به اینکه توسعه راه‌ها و به تبع آن تجارت تأثیر مستقیمی بر زندگی شهروندان استان آذربایجان غربی و خوی دارد، تأکید کرد: «توسعه راه‌ها موجب افزایش حجم تبادل کالا و مسافر می‌شود.»
وی ادامه داد: «افزایش ظرفیت پایانه مرزی رازی نه‌تنها به تسهیل صادرات و واردات منجر می‌شود، بلکه فرصت‌های شغلی بسیاری را برای مردم منطقه ایجاد خواهد کرد.»
وزیر راه و شهرسازی که در آیین بهره‌برداری از ۶۱ کیلومتر راه و بزرگراه در آذربایجان غربی حضور داشت، گفت: «شاهد افتتاح بخشی از مسیر منتهی به مرز رازی بودیم که این موضوع به علت اتصال جاده‌ای استان به پایانه‌های مرزی دارای اهمیت است، چراکه راه‌های مواصلاتی منتهی به مرز و پایانه‌های مرزی فعال موجب پیشرفت کشور می‌شود.»
وی تأکید کرد: «توسعه بزرگراه‌ها و محور‌های مواصلاتی موجب رونق اقتصادی و مقاوم شدن کشور در برابر تحریم‌ها می‌شود.»
صادق با بیان این اینکه استان آذربایجان غربی ظرفیت‌های بسیاری دارد و شش مرز فعال یکی از مزیت‌های آن است، تأکید کرد: «ما به دنبال راه‌اندازی منطقه ویژه مرزی مشترک با کشور ترکیه هستیم. شرایط جغرافیای و اقلیمی، سختی کار برای پیمانکاران و کارگران را دو چندان می‌کند. بنابراین لازم است از تلاش شبانه‌روزی کارگران و پیمانکاران که در سرمای طاقت‌فرسا و بارش برف با جان و دل در این پروژه مشارکت داشتند، قدردانی شود.»
به گفته وزیر راه و شهرسازی، بهره برداری از این طرح‌ها گام مهمی در راستای تحقق اهداف توسعه‌ای منطقه و کشور است.
وی با بیان اینکه بخشی از قطعات این کریدور ترانزیتی در هفته گذشته در استان آذربایجان شرقی به بهره‌برداری رسیده است، گفت: «بخش دیگری از این مسیر که به مرز تمرچین ختم می‌شود، در هفته گذشته به بهره‌برداری رسید که نشان‌دهنده حرکت مستمر دولت در راستای بهبود زیرساخت‌های ارتباطی کشور است.»
راه‌ها حلقه اتصال بازار‌ها
محور خوی - قطور - رازی یکی از مهمترین جاده‌های استان است که از نزدیک‌ترین مسیر‌های منتهی به شهر‌های شرقی ترکیه در کشور ترکیه محسوب شده و بهره‌برداری از این محور باعث تسهیل ارتباط کریدور ترانزیتی به مرز ترکیه می‌شود.
همچنین این اقدام باعث افزایش تردد بین استان‌های شمال‌غرب کشور با مرز رازی ایران و شکور ترکیه به عنوان سومین مرز رسمی ایران و ترکیه در آذربایجان غربی است که نقش مهمی در توسعه و رونق تجارت بین دو کشور ایفا می‌کند.
سرپرست اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان غربی هم که در آیین آغاز بهره برداری راه‌های استان حضور داشت با بیان اینکه از این ۶۱ کیلومتر، ۳۰ کیلومتر در سایر حوزه‌ها و ۳۱ کیلومتر در محور خوی- قطور - رازی واقع شده است، گفت: «این استان دارای پنج پایانه مرزی و یک مسیر ریلی مهم در اتصال ایران به ترکیه بوده و از جایگاه خوبی در ترانزیت بین‌المللی برخوردار است.»
پیمان آرامون افزود: «قرار‌گیری ۲۵ درصد از مجموع راه‌های کشور در این استان یکی از مهمترین مسائلی است که وجه بیشتر به بخش بهسازی راه‌ها منطقه را نشان می‌دهد. هم اکنون ۳۷ کارگاه عمران راهسازی در استان با ۲۴۴ کیلومتر بزرگراه و راه اصلی در حال احداث است که بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. در صورت تأمین اعتبار این استان را تبدیل به کارگاه بزرگ راهسازی خواهیم کرد.»
زیر و روی بازارچه‌های مرزی
بازارچه‌های مرزی علاوه بر نقش تجاری، به عنوان نقاط تلاقی فرهنگی و اقتصادی، فضایی برای تعاملات اجتماعی و فرهنگی میان مردم مرزنشین فراهم می‌کنند. نمونه‌های خارجی بازارچه‌های مرزی حکایت از آن دارد که این بازارچهها می‌توانند به توسعه اقتصاد محلی، ایجاد زیرساخت‌های مدرن و اشتغالزایی هرچه بیشتر منتهی شوند. در ایران نیز بازارچه‌های مرزی با سیاستگذاری‌های مناسب و ایجاد دفاتر تجاری چندملیتی، می‌توانند به محرک‌های توسعه اقتصادی تبدیل شوند. اقدامات کلیدی مانند بازطراحی سیستم گمرکی، جذب سرمایه‌گذاری زیرساختی و آموزش تخصصی مرزنشینان، می‌تواند این بازارچهها را به مراکز اقتصادی پویا و مؤثر بدل کند.
با توجه به ویژگی‌های مناطق روستایی، اهمیت و نقش این نواحی در توسعه ملی به یکی از اولویت‌های اصلی برنامه‌ریزان تبدیل شده است، به ویژه نواحی روستایی که در مناطق دورافتاده و مرزی قرار دارند، به دلیل محدودیت‌های دسترسی به فرصت‌ها و منافع رشد و توسعه، در وضعیت نابرابر قرار گرفته‌اند. عدم رسیدن به توسعه صنعتی و اشتغال محدود در بخش کشاورزی با تولید کم، به همراه کمبود زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل و پایین بودن سطح رفاه و امنیت از ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی این مناطق است که این مسائل منجر به مشکلاتی مانند مهاجرت، قاچاق کالا شورش و ناامنی می‌شوند.
